یامهدی عجل علی ظهورک

برگزیده ای از آثار مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما
امام علی علیه السلام از منظر قرآن
نویسنده: حجت الاسلام سیدحسین اسحاقی
نوبت و تاریخ چاپ: چاپ اوّل تیرماه 1379
ناشر: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیم
این اثر با هدف تبیین ویژگی های اخلاقی و فضیلت های انسانی و الهی از دیدگاه آیات قرآن مجید به نگارش درآمده است. مجموعه مباحث این اثر در چهار فصل و 62 صفحه به این شرح تدوین شده است:

فصل اوّل. امام علی علیه السلام از منظر قرآن: در این فصل 45 آیه به همراه روایاتی که در تفسیر این آیات وارد شده است بررسی شده است؛

فصل دوّم. آفتاب آمد دلیل آفتاب: در این قسمت قسمتی از روایات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم که در توصیف فضایل امیرالمؤمنین علیه السلام وارد شده است به همراه سخنانی از خود آن حضرت آمده است؛

فصل سوّم. امام علی علیه السلام از نگاه شاعران: در این بخش تعدادی از اشعار شاعران متعهّد که در مناقب علی علیه السلام سروده اند به چشم می خورد؛

فصل چهارم. نمونه هایی از کرامات حضرت علی علیه السلام : در این قسمت حکایت هایی از عنایات خاصّ حضرت مولی الموحدین علی بن ابی طالب علیه السلام به برخی از شاعران و عالمان آمده است.

امام علی علیه السلام در منظر معصومین
نویسنده: حجت الاسلام حبیب اللّه سروش
تاریخ و نوبت چاپ: تیرماه 1379 چاپ اوّل
ناشر: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیم
این اثر دفتر دوّم از مجموعه آثاری است که تحت عنوان «آیینه آفتاب» منتشر شده است. در این پژوهش مجموعه ای روایت های اهل بیت علیهم السلام در زمینه فضایل و مناقب علی علیه السلام به همراه اعترافاتی از خلفای راشدین و اندیشمندان مسلمان و غیر مسلمان درباره شخصیّت والای آن حضرت عرضه شده است. مباحث این دفتر در سه بخش و پنجاه صفحه تنظیم و تدوین شده است.

عناوین بخش های آن عبارتند از:

1. علی علیه السلام از دیدگاه انبیای الهی و معصومین علیه السلام . در این بخش دیدگاه انبیای الهی، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم و معصومین علیهم السلام درباره امام علی علیه السلام به چشم می خورد؛

2. علی علیه السلام از دیدگاه شخصیّت ها (علمای شیعه، خلفا، علمای اهل سنت، دانشمندان غیرمسلمان)؛

3. علی علیه السلام در آیینه ادبیات و کتاب الغدیر.

داستان های الغدیر
نویسنده: سیّدرضا باقریان موحّد
تاریخ چاپ: مرداد 1379
ناشر: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیم
در این اثر که سومین دفتر از «آیینه آفتاب» است داستان هایی از زندگی حضرت علی علیه السلام به نگارش درآمده است که هریک به بُعد خاصّی از شخصیّت و عظمت روحی و فضایل اخلاقی بی نظیر آن حضرت دلالت دارند. این دفتر در دو بخش و ده فصل تنظیم شده است.

بخش اوّل: علاّمه امینی پاسدار حریم ولایت. در این قسمت در ضمن سه فصل، مطالب ارزنده و مختصری درباره زندگی علامه امینی و اثر گران قدرش، الغدیر، به چشم می خورد؛

بخش دوّم. امام علی علیه السلام در آیینه الغدیر. در این بخش طی هفت فصل مباحثی در مورد قضاوت ها و فضایل و زندگی علی علیه السلام به همراه داستان هایی از شاعران اهل بیت علیهم السلام و دوستان و دشمنان علی علیه السلام عرضه شده است.

آیین بصیرت
نویسنده: حجت الاسلام مجید دستیاری
تاریخ چاپ: اسفند 1379.
ناشر: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیم
در این اثر نویسنده تلاش می کند تا عملکرد عوام و خواصّ را در دوران امیرالمؤمنین علی علیه السلام ، از زمان رحلت پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم تا شهادت حضرت علی علیه السلام ، بررسی کند. مجموعه مطالب در ضمن سه بخش به این شرح به نگارش درآمده است :

بخش اوّل: کلیّات (تعریف عوام و خواص و ویژگی های هریک، مسئولیت های عوام و خواصّ، حدیث غدیر و خلافت و ولایت در نهج البلاغه و…)

بخش دوّم: عملکرد عوام و خواصّ در برابری امام علی علیه السلام (فصل اوّل: عوام و خواص در سقیفه بنی ساعده؛ فصل دوّم: نقش خواصّ از سقیفه تا خلافت علی علیه السلام ؛ فصل سوّم: عملکرد خواصّ در دوران خلافت علی علیه السلام )

بخش سوّم: همراه با برنامه سازان (وظیفه ما در شرایط فتنه؛ فتنه چیست؟؛ علل پیدایش فتنه؛ فتنه در انقلاب اسلامی ایران و…

مجموعه این مباحث در 79 صفحه عرضه شده است.

سیمای معرفت
نویسنده: محمّد شیخ فروتن
تاریخ و نوبت چاپ: بهمن ماه 79، چاپ اوّل
ناشر: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیم
نویسنده مجموعه حاضر با هدف کمک به الگویابی مناسب نسل نو مطالبی را در ضمن شش فصل با توجّه به ابعاد مختلف زندگانی علی بن ابی طالب علیه السلام به این شرح نگاشته است:

1. از ولادت تا امامت؛ 2. شخصیت امام علی علیه السلام ؛ 3. امام علی علیه السلام و پاسداری از مبانی دینی؛ 4. یاران و اصحاب امام علی علیه السلام ؛ 5. علی علیه السلام در آیینه ادب؛ 6. همراه با برنامه سازان.

مجموعه این مطالب در ضمن 74 صفحه عرضه شده است.

نگین قرآن
مؤلف: محمدعلی محمّدی، محمدرضا رضوانی پور و محمدیان
تاریخ چاپ: اسفندماه 1379
ناشر: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیم
در این مجموعه ویژگی های رفتاری علی علیه السلام از دیدگاه قرآن، پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم و خلفای سه گانه بیان می شود. تلاش نویسندگان آن است تا فضایل و کمالات اخلاقی و سیره آن حضرت از جهات مختلف تبیین شود تا از این طریق زمینه آشنایی هرچه بیشتر نسل جوان با شخصیت والای امام علی بن ابی طالب علیه السلام فراهم گردد.

مطالب این اثر در ضمن چهار بخش و 99 صفحه به این شرح تنظیم شده است:

بخش اوّل: علی علیه السلام در قرآن؛

بخش دوّم: علی علیه السلام در سخن پیامبراسلام صلی الله علیه و آله وسلم ؛

بخش سوّم: علی علیه السلام از نگاه دیگران؛

بخش چهارم: علی علیه السلام و خلفا.

غدیر: تجلیلگاه ولایت
نویسنده: سیدحسین اسحاقی، مهدی فانی
تاریخ و نوبت چاپ: اسفندماه 1377، چاپ اوّل
ناشر: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیم
بدون تردید حادثه غدیرخم از بزرگ ترین وقایع تاریخ اسلام است که تبیین ابعاد مختلف آن در ایجاد پیوند قلبی و وحدت حقیقی مسلمانان بسیار مفید خواهد بود. در اثر حاضر نیز تلاش شده است از طریق مجموعه روایات معصومین علیه السلام و سخنان اندیشمندان اسلامی ویژگی های غدیر و آثار و برکات آن بررسی شود. عناوین بخش های مختلف این اثر عبارت است از:

غدیر از دیدگاه معصومین علیه السلام ؛ غدیر در کلام امام و رهبری؛ عید غدیر؛ بررسی نظریه انتخاب و انتصاب در مسئله غدیر؛ نقش رهبری در جامعه اسلامی؛ شورا در امامت و خلافت؛ آیا رأی اکثریّت حجّت است؛ بررسی حادثه سقیفه؛ و خطبه غدیر.

علی از نگاه فاطمه علیه السلام
نویسنده: محمدهادی فلاح
تاریخ چاپ: شهریورماه 1380
ناشر: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیم
همان گونه که از عنوان اثر حاضر برمی آید نویسنده این مجموعه می کوشد تا معارف علوی و فضایل بی نظیر مولی الموحدین علی بن ابی طالب علیه السلام را با استفاده از سخنان حضرت فاطمه علیه السلام بررسی کند. مباحث این اثر در طی پنج بخش و هفتاد صفحه به این شرح نگاشته شده است:

بخش اوّل: علی علیه السلام در قاموس محبّت؛ بخش دوّم: علی و ارزش های والا؛ بخش سوّم: علی و رهبری؛ بخش چهارم: علی علیه السلام در برابر نفاق و سطحی نگری؛ بخش پنجم: مبارزه فاطمه علیه السلام برای دفاع از حقوق و ارزش های علی علیه السلام .

تساهل و تسامح از دیدگاه امام علی علیه السلام
مؤلف: دکتر محمدرضا آقاجانی
تاریخ چاپ: مهرماه 1380
ناشر: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیم
همان گونه که در مقدمه اثر حاضر آمده است در نگارش این اثر این اهداف دنبال شده است:

1. تعیین معنا و مفهوم تساهل و تسامح؛ 2. بررسی مبانی فکری و تاریخی تساهل در غرب؛ 3. بررسی میزان انطباق تساهل و تسامح به معنای امروزی با بینش و روش امام علی علیه السلام .

این نوشتار در 152 صفحه و چهار بخش به این شرح نگاشته شده است:

بخش اوّل: معنای لغوی و اصطلاحی تساهل و تسامح؛

بخش دوّم: بررسی تاریخ و مبانی تساهل و تسامح از دیدگاه علی علیه السلام و غرب؛

بخش سوّم: بررسی تاریخ تساهل و تسامح در سیره امام علی علیه السلام ؛

بخش چهارم: صدا و سیما و تساهل و تسامح (نقش رسانه و عملکرد آن در موضوع تساهل و تسامح و توصیه به برنامه ریزان).

علی علیه السلام از غدیر تا شهادت
نویسنده: حجت الاسلام مهدی رضایی
تاریخ و نوبت چاپ: بهمن ماه 1380، نوبت اوّل
ناشر: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیم
در این اثر تلاش می شود تا مجموعه وقایع زندگی حضرت علی علیه السلام از زمان حادثه غدیر خم تا لحظه شهادت به تصویر کشیده شود تا زمینه آشنایی هرچه بیشتر با فضایل و سیره و کمالات اخلاقی و الهی امیرالمؤمنین علی علیه السلام برای همه گروه ها به ویژه جوانان فراهم گردد. مجموعه مطالب مورد نظر نویسنده در 248 صفحه و در قالب نه بخش به این شرح نگاشته شده است:

بخش اوّل غدیر در آینه تاریخ؛ بخش دوّم: فضایل امیرالمؤمنین علی علیه السلام ؛ بخش سوّم: نمونه هایی از سیره امیرالمؤمنین علی علیه السلام ؛ بخش چهارم: نگاهی به زندگانی امیرالمؤمنین علی علیه السلام در دوران حکومت 25 ساله خلفا؛ بخش پنجم: چگونگی انتخاب امیرالمؤمنین علی علیه السلام برای رهبری جامعه؛ بخش ششم: جنگ های سه گانه جمل، صفین، نهروان؛ بخش هفتم: قضاوت امیرالمؤمنین علی علیه السلام ؛ بخش هشتم: امیرالمؤمنین علی علیه السلام از زبان یاران؛ بخش نهم: گزارشی از واپسین روزهای حیات امیرالمؤمنین علی علیه السلام .

گلستان غدیر
مؤلّف: حجت الاسلام محمدباقر انصاری، میرصادق سیدنژاد
تاریخ چاپ: اسفندماه 1379
ناشر: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیم
غدیر گلستان پرطراوتی است که گشت و گذار در آن برکات و ثمرات بسیاری در پی دارد که پیوند با ولایت و عشق به امامت از جمله آنهاست. نوشتار حاضر به مناسبت فرا رسیدن عید بزرگ غدیر خم تهیّه شده و مطالبی بدین شرح دربر دارد:

1 ـ با غدیر آشنا شویم؛ 2 ـ مراسم غدیر؛ 3 ـ خطابه غدیر؛ 4 ـ جشن و عیدغدیر؛ 5 ـ فرهنگ غدیر؛ 6 ـ شعر غدیر؛ 7 ـ یادگارهای غدیر؛ 8 ـ غدیر در دعاها؛ 9 ـ غدیر در کلام اهل بیت علیهم السلام ؛ 10 ـ دفاع از غدیر؛ 11 ـ غدیر در آینه کتاب.

این مباحث در 82 صفحه تنظیم و تقدیم علاقمندان فرهنگ امامت و ولایت شده است.

سلوک علوی
نویسنده: حجت الاسلام سیدحسین اسحاقی
تاریخ و نوبت چاپ: سال 1381، نوبت اوّل
ناشر: بوستان کتاب قم (انتشارات نشر تبلیغات اسلامی)
در این مجموعه به دنبال بررسی دیدگاه های حضرت علی علیه السلام درباره تربیت و مسائل مهمّ و ضروری مربوط به آن، اساسی ترین روش های تربیت به همراه مطالبی در زمینه تبیین مسئولیت های متولّیان تربیت اسلامی در جامعه بررسی شده است.

اثر پیش گفته در 123 صفحه و سه بخش به شرح زیر تنظیم و تدوین شده است:

بخش اوّل: تربیت و مسائل اساسی آن از دیدگاه علی علیه السلام ؛

بخش دوّم: مهم ترین روش های تربیت از منظر امام علی علیه السلام ؛

بخش سوّم: وظایف و مسئولیت های متولّیان امر تربیت.

فقر و فقرستیزی در دیدگاه امام علی علیه السلام
نویسنده: گروه نویسندگان
تاریخ چاپ: مهرماه 1377
ناشر: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیم
در این مجموعه با هدف دستیابی به راه های مبارزه با فقر، شش مقاله عرضه شده است. مقاله ها با توجّه به روایاتی که از علی بن ابی طالب علیه السلام درباره فقر و فقرستیزی وارد شده است به نگارش درآمده اند. عناوین مقالات عبارت است از:

1. فقر و آثار زیان بار آن بر انسان؛ 2. راه بردهای اقتصادی فقرستیزی؛ 3. وظایف توانگران در برابر نیازمندان؛ 4. فقرزدایی در شیوه رفتاری امیرمؤمنان؛ 5. ر ابطه فقر و زهد؛ 6. آسیب شناسی فقر. مجموعه این مباحث در 87 صفحه تهیه و تنظیم شده است.

غدیر از دیدگاه اهل سنت
نویسنده: حجت الاسلام محمدرضا جباران
تاریخ و نوبت چاپ: دی ماه 1377، نوبت اوّل
ناشر: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیم
این مجموعه با هدف تبیین صحیح مسئله غدیر، با توجّه به منابع اهل سنت تدوین شده است. نویسنده تلاش می کند تا با طرح مناسب این موضوع در حدّ توان به استحکام پیوند برادری بین مسلمانان کمک نماید. مباحث این اثر در 103 صفحه و پنج فصل تدوین شده است. عناوین فصل ها عبارتند از:

1 ـ داستان غدیر (غدیرخم، گزارشی از حجة الوداع، مفاد حدیث غدیر و…)؛

2 ـ خلافت و وصایت (خلیفه برحقّ، دلایل خلافت علی علیه السلام و…)؛

3 ـ معیارها (محبّت، علی و حقّ، اطاعت از علی علیه السلام ، میزان ایمان، نشانه ایمان و…)؛

4 ـ یک آسمان فضیلت (تربیت علی علیه السلام ، سابقه در اسلام، علم و آگاهی، فداکاری و دفاع از اسلام و قرابت و زهد و…)؛

5 ـ آداب و سنن غدیری (آداب و اعمال عید غدیر، عقد اخوت در روز غدیر، آثار عقد اخوّت، دعاهای غدیر و…).

گرداب هلاکت
نویسنده: علی آقاجانی
تاریخ چاپ: مردادماه 1380
ناشر: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیم
مجموعه حاضر پژوهشی است درباره فتنه و فتنه گران در جامعه اسلامی که با کاوش در سیره امام علی علیه السلام ، ویژگی ها در زمینه های پیدایش فتنه و شیوه برخورد علی بن ابی طالب علیه السلام با آن بررسی شده است.

مجموعه مباحث این دفتر در ضمن 135 صفحه و سه بخش تحت عناوین زیر تنظیم و منتشر شده است .

بخش اوّل: فتنه و مسایل آن؛ بخش دوّم: فتنه از منظر امام علی علیه السلام ؛ بخش سوّم: انقلاب اسلامی و رویارویی با فتنه ها.

سرای گذر
نویسنده: عزیزه فروردین، سلیمان طایی
تاریخ و نوبت چاپ: مردادماه 1380، نوبت اوّل
ناشر: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیم
در سخنان و رهنمودهای علی بن ابی طالب علیه السلام ، درباره اوصاف دنیا و راه های درست برخورد با آن مطالب بسیار مهمّی به چشم می خورد. در اثر حاضر نویسنده می کوشد تا راه های درست زندگی را با توجّه به ماهیّت دنیا در منظر علی علیه السلام بررسی کند. نویسنده ابتدا در فصل اوّل به معنی و ماهیت دنیا اشاره می کند، آن گاه در فصل دوّم ستایش های مربوط به آن، و در فصل سوّم نکوهش های وارد شده در مورد دنیا را بررسی می کند. در فصل های بعدی مسائلی چون دنیاگرایی، راه های مقابله با دنیازدگی، رابطه دنیا و آخرت، چگونگی برخورد انسان با دنیا، دنیا و پیشوایان، هدف نهایی زندگی، دنیا در کلام امام خمینی و مقام معظّم رهبری و… تبیین می شود. مجموعه این مطالب در قالب ده فصل و 217 صفحه تدوین شده است.
 

1- مدینه المعاجز/ هاشم بن سلیمان بحرانی/ ت:سید غریب عساکره مجد/ نشر ارمغان یوسف

اصل کتاب به زبان عربی است و در سه مجلد بارها به چاپ رسیده است. این کتاب به زبان فارسی ترجمه شده است، آن همان بخشی که درباره فضائل و مناقب امام علی بن ابیطالب(ع) بوده است. طرح جلد زیبا و جذاب و ترجمه ای زیبا، پانصد و چهل و شش حدیث از فضائل و کرامات امام علی (ع) را به بهترین وجه عرضه کرده است.

2- اختصاصات حضرت علی (ع)/ حسین عمادزاده/ نشر عمادزاده اصفهان

این کتاب، شرحی است بر ویژگی‌ها و خصایل والای حضرت علی(ع) که اغلب از قول پیامبر اکرم(ص) روایت شده است، از جمله: “هر که علی را اذیت کند مرا اذیت کرده است"،"ذکر و یاد علی(ع) عبادت است” ، “یا علی ترا دوست نمی‌دارد مگر مومن و دشمن نمی‌دارد مگر منافق” و ….

3- امیرالمؤمنین در شعر شعرا از فردوسی تا امام خمینی/آیت الله علی دوانی/ نشر رهنمون

این مجموعه حاوی قصایدی از 25شاعر و فقیه در ذکر مناقب حضرت علی(ع) است که ابتدا شرح حال مختصری از سراینده و آن گاه نمونه‌ای از اشعار درج گردیده است. برخی از این شعرا عبارت‌اند از: فردوسی، ناصر خسرو، جامی، میرداماد، شیخ بهایی، علامه سمنانی، ملا هادی سبزواری، و امام خمینی رحمت الله علیهم اجمعین. جناب استاد دوانی را همگان به تحقیقات حدیثی و رجال‌شان می‌شناسند ولی در این کتاب کم حجم و دوست داشتنی جدا که سنگ تمام گذاشته‌اند.

4- امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب/ احمد رحمانی همدانی/ ترجمه: حسین استادولی/ نشر منیر

مرحوم آیت الله رحمانی همدانی این کتاب را به عربی تالیف نموده و در 812 صفحه به چاپ رساندند. جناب آقای حسین استادولی هم که به ویرایش و ترجمه شهره اهل تحقیق‌اند.

5- پیام امام امیرالمؤمنین/آیت الله ناصر مکارم شیرازی/ دارالکتب الاسلامیه

شرحی مختصر بر نهج البلاغه در چهار جلد. نگارنده نخست شرح و توضیحی درباره خطبه به دست داده آن گاه خطبه را به بخش‌هایی تقسیم کرده و در هر بخش نخست متن عربی خطبه و به دنبال آن ترجمه شرح و تفسیر آن را آورده است. علاوه بر آن، شان نزول، نام خطبه و شماره خطبه و سند خطبه نیز درج شده است.

این کتاب با همکاری جمعی از علما و به سرپرستی آیت الله ناصر مکارم شیرازی فراهم آمده است. ویژگی مهم کتاب، مقابله آن با متون تاریخی، روایات و احادیثی است که در کتب شیعه و سنی نقل شده است.

6- نهج البلاغه / ترجمه: محمد دشتی/ مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین

نهج‌البلاغه را تا پیش از این با ترجمه مرحوم"فیض الاسلام” می‌شناختند و در پانویس تحقیقات به آن مراجعه می‌دادند. ولی پس از ترجمه شیوا و درخور مرحوم محمد دشتی نهج‌البلاغه وارد عرصه جدیدی شد. نمی‌دانم کشف الآیات‌های قدیم را که به ضمیمه قرآن ها چاپ می‌شد را دیده بودید از آن استفاده کرده بودید یا نه؟ این ترجمه از این کتاب شریف با تمام احترامی که برای مرحوم فیض الاسلام و سید جعفر شهیدی و عبدالمحمد آیتی قائلیم؛ بدون شک سرآمد همه است.

7- دانشنامه امیرالمؤمنین/ محمد محمدی ری شهری/ عبدالهادی مسعودی/ نشردارالحدیث

می‌دانید که دانشنامه یعنی معتبرترین مرجع و رفرنس در یک حوزه. مجموعه دانشنامه امیرالمومنین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، نگاه جامعی است به زندگانی امیر مؤمنان، سیره علوی و تاریخ حیات ایشان.

8- ده مقاله در حکمت عملی یا اخلاق مرتضوی/آیت الله مهدی الهی قمشه ای/ نشر قیام

شرح صد کلام از کلمات قصار امیرالمؤمنین با مقدمه آیت‌الله حسن زاده آملی. استاد مهدی الهی قمشه‌ای پدر دکتر حسین الهی قمشه‌ای است که در شبکه چهار جمعه، شبها حرفهای نشنیده‌ای از شعر و ادبیات و عرفان اسلامی دارد. استاد آیت الله مهدی الهی قمشه‌ای جزء اساتید حکمت و عرفان تهران بوده اند. آیت الله حسن زاده آملی که از سرآمدان حوزه در روزگار ما هستند، در ایام سکونت در تهران و اندکی بعد از آن در کسوت شاگردی ایشان در آمده و کسب فیض نمودند. این کتاب که روزگاری به خامه‌ی جان‌دار استاد نگاشته شده بود با مقدمه شاگردی خلف احیاء شده است. روح استاد شاد و سایه شاگرد مستدام باد.

9- فروغ ولایت/ آیت الله جعفر سبحانی/ نشر صحیفه

تاریخ تحلیلی زندگانی امیرالمؤمنین(ع) به زبان فارسی.

تاریخ تحلیلی زندگانی امیرالمؤمنین(ع) به زبان فارسی.

10- نشان‌های آن‌ بی‌نشان/ یوسفعلی میرشکاک/ نشر سروش

یوسفعلی میرشکاک را جملگی به عنوان یک قلندر شاعر می‌شناسیم. اصلا در حال و هوای خودش هم مدتی هست که گم شده است. او در مدح و منقبت مولی‌الموالی علی بن ابیطالب(ع) اقدام به جمع‌آوری سروده‌هایش اعم از رباعی، دوبیتی، غزل، مخمس، شعر آزاد و قصیده نموده است.

11- 1001 داستان از زندگانی امام علی(ع)/ محمد رضا رمزی اوحدی/نشر سعید نوین

در مجموعه حاضر با استفاده از منابع مختلف هزار و یک و داستان کوتاه در ارتباط با علی (ع) گرد آمده است. این داستانها در قالب شش عنوان نظام یافته که عبارتند از “تولد تا بعثت” ، “از بعثت تا ارتحال پیامبر ” ، “دوران خانه نشینی امام علی ” ، ” حکومت داری امام علی (ع) و “داستانهای متفرقه از زندگی امام علی(ع)". قابل توجه شیعیان قصه دوست!

12 - زندگانی امیرالمؤمنین(ع)/ سید هاشم رسولی محلاتی/ دفتر نشر فرهنگ اسلامی

نویسنده در کتاب حاضر، طی 14 فصل اطلاعات جامعی از زندگی حضرت وصی الاوصیا به دست می‌دهد. مباحث کتاب بدین قرار است: نسب امیرالمومنین(ع)، ولادت امیرالمومنین(ع)، اتفاقات دوران ولادت تا هجرت و تا زمان رحلت رسول خدا(ص)، رهبری و ولایت، دوران حکومت پس از جنگ جمل تا شروع جنگ صفین، وقایع مربوط به جنگ صفین، دوران حکمیت، جنایات خوارج، جنایات معاویه پس از جنگ صفین و نهروان تا شهادت امیرالمومنین(ع)، شهادت امیرالمومنین و فرزندان امام علی (ع). مهمترین شاخصه کتاب که آن را از بسیاری از کارهای شبیه به خود جدا می‌کند زبان و بیان ساده آن است. همه فهم و زودیاب.

13 - امام علی بن ابیطالب(ع) /عبدالفتاح عبدالمقصود/ ت:سید محمد مهدی جعفری/ نشر شرکت سهامی انتشار

هرچند عبدالمقصود نویسنده‌ای معاصر محسوب می‌شود ولی کتابهایش از چنان غنایی برخوردار است که به عنوان منابع و مدارک تاریخی دست اول شناخته شده است. شاخصه اصلی این کتاب هم تحلیلی بودن آن است.

14 - دانشنامه امام علی(ع)/ زیر نظر علی اکبر رشاد/نشر دانش و اندیشه معاصر

دانشنامه‌ امام علی(ع) در شش هزار صفحه و در سیزده جلد سامان یافته است. این موسوعه علمی، شامل یکصد و ده مدخل اصلی و حدود سه هزار مدخل فرعی در ده حوزه است که زیرنظر حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر رشاد در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و با همکاری بیش از دویست تن از دانشوران و استادان حوزه و دانشگاه تألیف شده است. از آن میان عبارتند از:

حضرات آیات: عبدالله جوادی‌- محمد هادی معرفت- سید محمد علی مدرسی ـ سید مصطفی محقق‌ داماد ـ محمد تقی سبحانی ـ سید جعفر مرتضی‌ عاملی- رضا استادی

و حجج اسلام:علی ابوالحسنی‌ (مُنذر)- علی ربانی‌ گلپایگانی- محمدعلی‌‌ جاودان- رسول جعفریان ‌- عبدالحسین خسرو پناه ‌- علی ذوعلم ‌و استاد رضا داوری‌ اردکانی - استاد سیدجعفر شهیدی

در این دانشنامه علاوه بر دوازده جلد اصلی، یک مجلد با عنوان «درآمد» حاوی مقدمه اصلی اثر، فهارس تفصیلی،. نمایه‌های موضوعی، چکیده مقالات، شناخت‌نامه قلمزنان و همکاران و . . . فراهم شده است.

ساختار موضوعی دانشنامه‌ به شرح زیر است:

حکمت و معرفت (جلد اول)/ مبدأ و معاد (جلد دوم)/ نبوت و امامت (جلد سوم)/ اخلاق و سلوک(جلد چهارم)/حقوق (جلد پنجم)/ سیاست (جلد ششم)/ اقتصاد (جلد هفتم)/ تاریخ (جلد هشتم و نهم)/

سیره (مجلدات دهم و یازدهم)/ مرجع‌شناسی (جلد دوازدهم).

این اثر همچنین برنده کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سال1382 ـ برترین پژوهش دینی کشور (کنگره دین‌پژوهان) 1380 ـ کتاب سال حوزه ـ 1382 ـ برنده جایزه هیأت داوران کتاب سال ولایت ـ 1382

15 - اسرار غدیر/ محمد باقر انصاری/ نشر مولود کعبه

جناب آقای انصاری از محققین ممحض در زمینه تاریخ اسلام به شمار می‌آیند . ایشان در حوزه سیره‌شناسی، نسخه‌شناسی و تطبیق متون در چند اثر جدید خود روشی جدید ابداع کرده است. از ایشان پیش از این کتاب اسرار فدک را معرفی کرده بودیم.

16 - ترجمه الغدیر/ عبدالحسین امینی/ ت: اکبر ثبوت/ نشر بنیاد بعثت

در این لیست کتابهایی هست که نیازی به معرفی و تبلیغ ندارد. این کتابها آنقدر بزرگند و نوسیندگانشان آنقدر بزرگوار که اصلا نیاز به هیچ چیز ندازد. الغدیر کتابی است که با آن می‌توان به غیر شیعه فخر فروخت. شرح و تعریف اینکه الغدیر چیست و صاحب الغدیر کیست؟ تا به حال دستمایه تالیف چند کتاب شده است.

17 - خصائص امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب/ احمد بن علی نسائی/ نصرالله آیتی مقدم/ نشر دارالثقلین

تا به حال کاری را اختصاصا برای یک نفر انجام داده‌اید ؟ فقط برای یک نفر؟ آن هم برای اینکه دوستش داشته‌اید؟. خصائص نسائی مجموعه‌ای از مناقب و فضائل مولی الموالی علی بن ابیطالب است. خدا را شکر که این کتاب از عربی به فارسی ترجمه شد تا ما بتوانیم به یکی از ناب‌ترین کتاب‌های علوی دست پیدا کنیم.

18 - کشف الیقین فی فضائل امیرالمؤمنین/ حسن بن یوسف حلی (علامه حلی)/حمیدرضا آژیر/سازمان چلپ و انتشار

اصل کتاب همان طور که از اسمش هویداست به زبان عربی تالیف شده است. آن هم توسط مردی که مرجعیت شیعه از “او” کسب آبرو کرد. هنوز هم در فقه شیعه بسیاری از فقها قول او را معیار و اماره‌ای برای فتاواشان می‌دانند. راستی که اگر یک فقیه مبرز از فضائل علوی سخن بگوید خیالت راحت است که هرگز رنگ و بوی اغراق و غلو به چشم نمی‌آید.

19 - ترجمه منظوم اشعار منسوب به امیرالمؤمنین/ محمد محقق/ نشر کشف الغطاء

در این که همه این اشعار از یکان شاعر هستی، حضرت امیر؛ انشاد شده باشد اختلافاتی هست؛ ولی بسیاری از اشعار این کتاب بدون شک از ایشان است. قابل توجه همه شیعیان شاعری که دنبال قول معیار هستند . قابل توجه کسانی که برای ساختن شعر و تواشیح عربی به دنبال شعر زیبا خود را به آب و آتش می زنند.

20 - جاذبه و دافعه امام علی/ شهید مرتضی مطهری/ نشر صدرا

نوع نگاه استاد مطهری مثل همیشه با دیگران فرق می‌کند. ذهن پویا و خلاق او همیشه افقی را می‌بیند و مفاهیمی را تبیین می‌کند که نایاب است و خواندنی! این کتاب کم حجم و پر ملات را بخوانید حتی اگر کسی آن را به شما پیشنهاد نکرده باشد!

21 - سیاست نامه امام علی/محمد محمدی ری شهری/ ت: مهدی مهریزی/ نشردارالحدیث

سیاست‌نامه امام علی (ع) “برگردان جلد چهارم از مجموعه دوازده جلدی “موسوعه الامام علی بن ابی‌طالب فی الکتاب و السنه و التاریخ تالیف “محمد محمدی ری شهری ” است که در ده فصل سامان یافته است. در این کتاب مجموعه سیاست‌های حضرت علی (ع) در زمینه‌های مختلف درج شده است. نگارنده در ابتدای کتاب دو نوع حکومت و سیاست علوی و اموی را مقایسه می‌کند، سپس این موضوعات را فراهم می‌آورد” مبانی حکوت بر دل‌ها"، “سیاست‌های علی (ع) در باب اصلاحات"،” سیاست‌های اداری"، “سیاست‌های فرهنگی"،"سیاست‌های اقتصادی"،"سیاست‌های اجتماعی"، “سیاست‌های قضایی"، “سیاست‌های امنیتی"،"سیاست‌های جنگی “و “سیاست‌های حکومتی” .

22 - سیمای امام علی به روایت اهل سنت/ هاشم بن سلیمان بحرانی/ ت: محمد امینی/ نشر مهام

نوشتار حاضز ترجمه‌ای است از کتاب"علی و السنه” که در کتب قدیم از آن به"مناقب امیرالمومنین” نیز تعبیر کرده‌اند. کتاب با پیش‌گفتاری درباره زندگی مولف آغاز شده، آن گاه 193حدیث در باب مناقب امیرالمومنین ـ منقول از اهل سنت ـ به طبع رسیده است. احادیث با شماره و علامت ستاره نشان داده شده و ذیل هر یک توضیحات و پی نوشت‌های مربوط به آن درج گردیده است. امیدواریم که برادران اهل سنت دلگیر نشوند. هرچند اگر شدند هم “خود کرده را تدبیر نیست".

23 - علی زیباترین سروده هستی/شهید مصطفی چمران/ دفتر نشر فرهنگ اسلامی

کتاب حاضر شامل دست نوشته‌ها و نیز سه سخنرانی از شهید دکتر مصطفی چمران درباره امام علی (ع) است. عناوین سخنرانی‌ها عبارت‌اند از":ذکر خدا و عدالت علی (ع)"، “از حکومت علی (ع) تا مهدی موعود

(عج) “و “امام علی (ع) تجلی عدل خدا ."مناجات‌هایش که فوق العاده است؛فقط ببینید با مولای خود چگونه راز و نیاز می کند؟!

24 - علی حقیقتی فراتر از اساطیر/دکتر حسن رحیم‌پور ازغدی/ مؤسسه فرهنگی هنری شهید بهشتی

کتاب حاضر حاوی نظریات و دیدگاه‌های “رحیم‌پور ازغدی “در ماه مبارک رمضان است که به صورت گفت و گو (پرسش و پاسخ) از سیمای جمهوری اسلامی پخش شد . وی طی این برنامه، دیدگاه‌های امام علی (ع) را در خصوص این موضوعات تبیین نموده است: جامعه دینی، حقوق مردم، تکالیف مردم و دولت در قبال یکدیگر، توسعه، عدالت، کفر، فقر، سرمایه‌داری، خشونت، تجدید نظر طلبی، حق، تکلیف، آزادی، ارکان حکومت دینی، دردهای علی (ع) و …

آن برنامه‌ها برای بسیاری از مردم ایران خاطره خوشی برجای گذاشت و برای جناب رحیم پور ورود خوبی شد به مجامع علمی داخل و خارج از کشور. آقای رحیم پور خدا قوت!

25 - غرر الحکم و درر الکلم/ عبدالواحد آمدی/ سید هاشم رسولی محلاتی/ دفتر نشر فرنگ اسلامی

مجموعه‌ای است از کلمات قصار امیرالمومنین علی (ع) که توسط “ابوالفتح عبدالواحد آمدی” گردآوری شده است. این عبارات و کلمات طلایی ذیل موضوعات متنوعی چون :گناه، امر به معروف، خوشرویی، کوشش وجدیت، نادانی، اندوه، یاد خدا، جوانی و مهربانی سامان یافته‌اند. عبارات عربی کتاب با ترجمه فارسی آن همراه است. در ابتدای کتاب هم فهرست الفبایی موضوعات یاد شده مندرج است .

26 - مینای قلم/جواد محدثی/ بوستان کتاب

مقالات شیوا و نثرهای ادبی درباره امام علی بن ابیطالب جان عالمی به فداش، در این مجموعه گردآمده‌ است. عناوین برخی مقالات به این شرح است: “نهج‌البلاغه، نازله روح علی (ع)/ امام خمینی (ره) “شهید عظمت/ جبران خلیل جبران",مرانید که نوحه‌گرند/ جرج جرداق", “معشوق هشیاران/ محمدتقی جعفری", “واقعیت نامتناهی علی (ع)/ محمدرضا حکیمی", “یک روح در چند بعد/ علی شریعتی", “میزان کمال/ سید محمود طالقانی", “در ساحل کلام علی (ع)/ جواد محدثی", “انسان کامل/ شهید مرتضی مطهری", برکه آفتاب/ سید صادق موسوی گرمارودی", “در سایه‌سار نخل ولایت/علی موسوی گرمارودی “و “صاحب ذوالفقار/ رشیدالدین میبدی .”

27 - ولایت علی در قرآن کریم و سنت پیامبر/سید مرتضی عسگری/ دانشکده اصول دین

در این کتاب با استناد به برخی آیات قرآنی، احادیث و کتاب‌های شیعه و سنی، نقش و جایگاه امام علی(ع) و ولایت او (و امامان بعد از او) تبیین و بررسی شده است. موضوعات کتاب عبارت‌اند از: “نامه‌های برخی از دانشمندان سنی که شیعه شده‌اند"، “چرا موضوع امامت در قرآن مطرح نشده است"، “چرا نام علی (ع) در قرآن نیامده است"، “امامت اهل بیت (ع) از دیدگاه روایات"، “حفظ و اجرای شریعت توسط اوصیای پیامبر (ص)"، و “جایگاه مهدی (عج) در منابع مکتب خلفا". و بسیاری از سؤالهای بی جواب دیگر.

28 - فرحه الغری/ عبدالکریم‌بن‌احمد ابن‌طاوس/ محمدباقربن‌محمدتقی مجلسی / نشر میراث مکتوب

“فرحه” یعنی شادی و “الغری” هم نام دیگر نجف است. پس نام فارسی کتاب می‌شود “شادی نجف".کتاب حاضر، ترجمه و شرح مختصری است از کتاب “فرحه الغری “تالیف عبدالکریم بن احمد ابن طاوس(638ـ 693ق) به قلم محمدباقر مجلسی. این کتاب، شامل مجموعه کرامات، شرح کوتاه زندگی، نحوه شهادت و شهادت و جایگاه تربت مقدس امیرالمومنین امام علی بن ابی‌طالب(ع) است. راستی این کتاب چقدر معتبر بوده است که علامه مجلسی را راضی به ترجمه کرده است؟!

29- امام علی(ع) از ولادت تا شهادت/ سید محمد کاظم قزوینی/ ترجمه: علی کرمی/ نشر دلیل ما

در اصل به زبان عربی است و به نام “الامام علی من المهد الی اللحد” . در این کتاب شرح حال حضرت علی(ع) از ولادت تا شهادت بازگو شده است. مطالب کتاب با استناد به منابع متعدد شیعه و سنی به رشته تحریر درآمده و حاوی مطالب متنوعی درباره زندگی، فضایل و کرامات حضرت علی (ع) است. در این کتاب ضمن مروری بر مراحل کودکی، نحوه اسلام آوردن آن حضرت بیان می‌شود. سپس این مباحث فراهم می‌آید: ماجرای لیله المبیت، هجرت علی(ع) به مدینه، جنگ‌هایی که علی(ع) در آنها شرکت داشته، روز مباهله، برخی فضایل (یقین,عفو, زهد, حکمت, عبادت و عدل)، حدیث منزلت، روز غدیر، سکوت علی(ع) و حکومت علی (ع)

30 - امام علی صدای عدالت انسانیت/ جورج جرداق / سید هادی خسروشاهی/ نشر فراهانی

در این تحقیق به تفصیل درباره زندگی، اخلاق، عقاید، و فضایل امام علی(ع) سخن می‌رود؛ به ویژه جنبه‌هایی ناگفته از رفتار اجتماعی آن حضرت، عدالت گرایی، و شیوه حکومت ایشان بررسی و ارزیابی می‌شود. اصل کتاب عربی است با نام زیبای “الامام علی صوت عداله الانسانیه”

رهبر معظم انقلاب از روی همین کتاب در نماز جمعه تهران در سال امام علی متنی را خوانده و از جورج جرداق مسیحی برای این کتاب تجلیل نمودند.

توضیح: (این عناوین جملگی به انتخاب سایت کتاب نیوز فهرست گردیده است).

منبع: مهدی نوری – کتاب نیوز

حضرت علي (عليه السلام) شخصيتي بزرگ و بي بديل است که در طول تاريخ همواره مورد مدح و ستايش بزرگان قرار گرفته و حتي  کساني که به امامت علي (عليه السلام) باور ندارند نيز ، او را در نوع خود يگانه و بي نظير مي دانند.

به گزارش شفقنا زندگی، مطلبي که پيش رو داريد نمونه‌اي است از گفتار انديشمندان و متفکران مسلمان درباره علي (عليه السلام) … :

**********

امام علی علیه السلام در سخنان زیبای دکتر علی شریعتی

“… بهشت، حقیرتر از آن است که علی در آن بگنجد، و فقیرتر از آنکه بتواند به حسین و زینب پاداش دهد، شرم می‌کند که در خانه گلین فاطمه را بزند و در برابر ساکنان آن، که حاملان روح خدایند، و مسجود ملائک، و مُثُل افلاطونی‌ی ارزش‌ها و آرمان‌های انسان، نام جایزه را بر زبان آورد…” …. “… علی از بهشت بزرگتر است و از ابرار برتر، او خود پرورنده ابرار است، او سرخیل «مقربین» است. علی بزرگتر از آن است که حتی در بهشت بر سر سفره ابرار بنشیند و با آنها هم‌کاسه شود، او خود «رضوان خداوند» است….”…. در روز عید غدیر دیدم که زیباترین توصیفات را دکتر علی شریعتی از مولایمان دارد با حسی نوستالژیک از دوران جوانی و روزهای انقلاب و با احترام به معلمی که عاشق علی علیه السلام بود و شیرینی و شور و عظمت هنوز هم از کلماتش جاری است (خدایش رحمت کناد) این توصیفات را برای درک ذره ای از عظمت مولایمان شایسته نقل دیدم …

“… علی کسی است که، نه تنها با اندیشه و سخنش، بلکه با وجود و زندگی‌اش، به همه دردها و نیازها و همه احتیاج‌های چندگونه بشری، در همه دوره‌ها، پاسخ می‌دهد…”

“… هرکه علی‌وار زندگی کند و علی‌وار کار کند و علی‌وار سخن بگوید و علی‌وار بیندیشد، نمی‌تواند از سرنوشت محتوم علی‌وار بگریزد…”

“… علی… که همه ارزشها در برابرش بی‌مقدار می نماید و همه قدرتها و عظمتها در قیاسش ضعف و حقارت به نظر می‌آید…”

“… ارزش‌های علی در بی‌نیازتر بودنش از دیگران نیست، بلکه در احساس کردنِ نیازهای بلندتر و متعالی‌تر اوست نسبت به دیگران و همچنین در احساس نیازمندتر بودن و احساس کمبود بیشتر کردن او در هستی است؛ که دیگران چنین احساسی را ندارند…”

“… علی، مظهر توحید و انسانی که رسالت تاریخی تمامی پیامبران در او تجسم یافته و وجودش جوهر همه انقلاب‌های توحیدی است و گردابی است که تمامی ‌رودهایی که در طول تاریخ عدالت و آزادی و برابری بشری از انقلاب‌ها و نهضت‌ها سرچشمه گرفته و با جور و جبر و تبعیض در کشاکش بوده است در او می‌ریزد…”

“… به عنوان یک من علی‌وار: یک روح در چند بعد: خداوند سخن، بر منبر، خداوند پرستش در محراب؛ خداوند کار، در زمین؛ خداوند پیکار، در صحنه؛ خداوند وفا، در کنار محمد، خداوند مسئولیت در جامعه، خداوند قلم، در نهج‌البلاغه؛ خداوند پارسایی، در زندگی؛ خداوند دانش، در اسلام؛ خداوند انقلاب، در زمان؛ خداوند عدل، در حکومت؛ خداوند پدری و انسان‌پروری، در خانه؛ و… بنده خدا، در همه‌جا، در همه وقت!…”

“… سخن گفتن درباره علی (ع) بی‌نهایت دشوار است، زیرا به عقیده من، علی (ع) یک قهرمان یا یک شخصیت تاریخی تنها نیست. هر کس درباره علی (ع) از ابعاد و جهات مختلف بررسی کند، خود را نه تنها در برابر یک فرد، یک فرد برجسته انسانی در تاریخ می‌بیند، بلکه خود را در برابر معجزه‌ای و حتا در برابر یک مساله علمی، یک معمای علمی «‌این خلقت» احساس می‌کند. بنابراین درباره علی (ع) سخن گفتن برخلاف آنچه که در وهله اول به ذهن می‌آید، درباره یک شخصیت بزرگ سخن گفتن نیست، بلکه درباره معجزه‌ای است که به نام انسان و به صورت انسان در تاریخ متجلی شده است.

علی (ع) یکی از شخصیت‌های بزرگی است که به نظر من بزرگترین شخصیت انسانی است (پیغمبر (ص) را باید جدا کرد که رسالت خاصی دارد) که از همه وقت، امروز ناشناخته می‌بود، بدشناخته‌تر است که کیست، محققین او را برای اولین بار می‌شناختند.

گاه علی (ع) را که توی این جنگ‌ها یک قهرمان شمشیرزن است، توی شهر یک سیاستمدار پرتلاش حساس است و توی زندگی یک پدر و یک همسر بسیار مهربان و بسیار دقیق است و یک انسان زندگی است و در همه ابعادش می‌بینیم، تاریخ می‌گوید، تنها در نیمه‌ شب‌ها، توی نخلستانهای اطراف مدینه می‌رفته و نگاه می‌کرده که کسی نبیند و نشوند و بعد سر در حلقوم چاه فرو می‌برده و می‌نالیده! هرگز، من نمی‌توانم قبول کنم که رنج‌های مدینه و رنج‌های عرب و جامعه عرب و حق جامعه اسلامی و حتا یارانش، این روحی را که از همه این آفرینش بزرگ‌تر است وادار به چنین نالیدنی بکند، هرگز!

درد علی (ع) خیلی بزرگ‌تر است و آن درد خیلی باید درد نیرومندی باشد، که این روح را این اندازه بی‌تاب بکند! مسلما این همان درد انسانی است که خود را در این عالم زندانی می‌بیند، انسانی است که خود را بیشتر از این عالم می‌بیند و احساس خفقان در این عالم می‌کند.

مسلما هر کسی که انسان‌تر است، پیش از آنچه هست در خود نیاز احساس می‌کند، انسان است، این است که می‌بینیم علی (ع) قهرمان متعالی سخن گفتن و زیبا سخن گفتن و پاک سخن گفتن است، نمونه اعلا و متعالی شهامت و گستاخی در جنگ است، نمونه عالی پاکی روح در حد اساطیر و تخیل فرضی انسان در طول تاریخ است، نمونه اعلای محبت و رقت و لطافت روح است، نمونه عالی دوست داشتن در حد نمونه‌های اساطیری است، نمونه عالی عدل خشک دقیقی است که حتا برای مرد خوبی مانند عقیل ـ برادرش – قابل تحمل نیست، نمونه اعلای تحمل است در جایی که تحمل نکردن، خیانت است و نمونه اعلای همه زیبایی‌هایی است و همه فضایلی است که انسان همواره نیازمندش بوده و ندانسته.

علی (ع) نه تنها امام است، در طول تاریخ هیچ شخصیتی با این امتیاز را نداشته که یک خانواده امام (ع) است، یعنی خانواده اساطیری است، خانواده‌ای که پدر علی (ع) است، مادر زهرا (س) است، پسر آن خانواده حسین (ع) [و حسن (ع)] است و دختر آن خانواده زینب (س) است.چهره هایی که می‌خواهم، در قرن بیستم، به عنوان سمبل و تجسم یک ایدئولوژی مطرح و عنوا کنم، دارای این خصوصیات است. البته این کامل‌ترین خصوصیاتش نیست، اما اساسی‌ترین آنهاست

علی (ع) نخستین نسل در انقلاب اسلامی، علی (ع) در خانه پسرعمو، رابطه متقابل پیغمبر (ص) و علی (ع)، علی (ع) مظهر جهاد و رهبری جنگ، علی (ع)، ‌مرد سیاست و مسؤولیت اجتماعی، علی (ع) مرد کار یدی، کشاورزی و تولید، علی (ع) ‌مظهر نثر و شعر علی (ع) بهترین سخنور و سخنگو، علی (ع) ‌فیلسوف، علی (ع) مظهر بینش‌ها و ابعاد متضاد، علی (ع) ‌زهد انقلابی و عبادت، ‌تکیه بر عدالت، علی (ع) تساوی در مصرف، علی (ع) امام و مظهر حقیقت‌ها و ارزش‌ها، علی (ع) نفی مصلحت به خاطر حقیقت، نفی شخصیت، علی (ع) انسان‌دوستی.

ما ملتی که افتخار بزرگ انتصاب به علی (ع) و مکتب علی (ع) را داریم و این بزرگترین افتخار تاریخی است که می‌تواند بدان بنازد و بالاخره بزرگترین سرمایه، امیدی است که می‌تواند به وسیله آن نجات پیدا کرده، ‌به آگاهی، بیداری، حرکت و رهایی برسد، اما در عین حال می‌بینیم که با داشتن علی (ع) و با داشتن «عشق به علی» هم نرسیده‌ایم!

در صورتی که «شیعه علی (ع) بودن» از «چون علی (ع) عمل کردن» شروع می‌شود و این مرحله‌ای است پس از شناخت و پس از عشق.بنابراین ما یک ملت «دوستدار علی (ع) » ‌هستیم، اما نه «شیعه علی (ع) »‌! چراکه شیعه علی (ع) همچنان که گفتم علی (ع) ‌وار بودن، علی (ع) ‌وار اندیشیدن، علی (ع) ‌وار احساس کردن در برابر جامعه، ‌علی (ع) وار مسؤولیت احساس کردن و انجام دادن و در برابر خدا و خلق، ‌علی (ع) ‌وار زیستن، علی (ع) ‌وار پرستیدن و علی (ع) ‌وار خدمت کردن است…”

علی، حقیقتی بر گونه اساطیر

“… علی ، رب النوع انواع گوناگون عظمت ها، قداست ها ، زیبایی ها و احساس های مطلق است. ازآن گونه مطلق هایی که بشر همواره دغدغه دیدن و پرستیدنش را داشته ، وهرگز نبوده ، ومعتقد شده که ممکن نیست درکالبد یک انسان تحقق پیدا کند ، و ناچار ، می ساخته است.

علی در همان حد مطلقی که پرومته در اساطیر ، روح تشنه و محتاج انسان را از فداکاری اشباع می کرده ، و دموستنس از قدرت و صداقت و لطف سخن، و هرکول از قدرت و نیرومندی جسم ، و خدایان دیگر از نهایت رقت و محبت و لطافت روح ، همه را در یک رب النوع جمع می کند . علی ، نیازهای را که در طول تاریخ، انسان ها را به خلق نمونه های خیالی ، و به ساختن الهه ها و رب النوع های فرضی می کشانده ، در تاریخ امروز اشباع می کند.

و از همه شگفت همه فضایل مطلقی را که ما ناچار در اسطوره ها و رب النوع ، حتی فرضی ، قابل جمع نیست ، در یک اندام عینی جمع کرده است. جنگ هایش را ملاحضه می کنیم و او را مانند یک رب النوع اساطیری می یابیم که با خون ریزی و بی باکی و نیرومندی شدید در حد مطلق پیکار می کند. به طوری که نیاز انسان را به داشتن و بودن یک احساس قدرت مطلق بشری، سیراب میکند.

و در کوفه ،در برابر یک یتیم ، چنان ضعیف و چنان لرزان و چنان پریشان می شود که رفیق ترین احساس یک مادر را به صورت اساطیری نشان می دهد. و در مبارزه با دشمن چنان بی باکی و خشونت به خرج می دهد. که مظهر خشونت شمشیر است . و شمشیرش ( ذوالفقار) مظهر برندگی و خون ریزی و بی رحمی نسبت به دشمن در مبارزه است. و در داخل ، از این نرمتر، و از صمیمی تر ، و از این پرگذشت تر پیدا نمیشود.

در جای دیگر، علی وقتی می بیند اگر بخواهد به خاطر احقاق حقش شمشیر بکشد. مرکز خلافت و قدرت اسلامی متلاشی می شود. و وحدت مسلمین بر باد می رود ، ناگزیر صبر می کند ، یک ربع قرن صبر می کند و با شرایطی و در وضعی زندگی می کند که دست احساس پرومته ی به زنجیر کشیده را در انسان به وجود می آورد . اما علی، به خاطر انسان ، این زنجیر را خود بر اندامش می پیچد. یک ربع قرن خاموشی از طرف روحی که همواره بی قرار است و از ده سالگی وارد نهضت اسلام شده ، به تعبیر خودش صبری با طعم احساس انسانی است که “خار در چشم و استخوان در گلو” است…”

چهره علی

“… چهره‌ی “علی” در روشنایی، زیبا و خدایی است. به تو و من، بی‌مذهب و مذهبی، هر دو،علی را در تاریکی نشان داده‌اند…”

درد علی

“… درد علی دو گونه است :

یک درد. دردی است که از زخم شمشیر ابن ملجم در فرق سرش احساس می‌کند. و درد دیگر دردی است که او را تنها در نیمه‌شب‌های خاموش به دل نخلستان‌های اطراف مدینه کشانده… و به ناله در آورده است.ما تنها بر دردی می‌گرییم که از شمشیر ابن ملجم در فرق‌اش احساس می‌کند.اما، این درد علی نیست.دردی که چنان روح بزرگی را به ناله در آورده است،تنهائی است. که ما آن‌را نمی‌شناسیم!!باید این درد را بشناسیم… نه آن درد را…که علی درد شمشیر را احساس نمی‌کند.و…ما…

درد علی را احساس نمی‌کنیم…”سکوت”… مگر با کلمات می توان از علی سخن گفت؟باید به سکوت گوش فرا داد تا از او چه ها می گوید؟او با علی آشناتر است…”

علی من …

“… این علی که شما وصفش می‌کنید همان رستم خودمان است که آرایش اسلامی‌اش کرده‌اید! این علی شما به درد صوفی‌ها و پهلوان‌ها می‌خورد و سمبل زورخانه و خانقاه شده است!

این علی‌ای نیست که من به او معتقدم، علی من آن علی است که در درون جامعه اسلامی، با منافق ستمکار، خواجه برده فروش و پارچه‌ورمال و استثمارگر، هر چند مسلمان هم باشد، به خاطر اسلام مبارزه می‌کند. و او مردی است که چهار هزار نفر مقدس دعاخوان نالان در پیشگاه خداوند را، که جای سجده در پیشانی‌شان نمایان است و در میان‌شان حافظ قرآن بسیار، یک جا با شمشیر نابود می‌کند. چه کسی جرئت این کار را داشت و دارد؟!…”

“… و تو ای علی! ای شیر! مرد خدا و مردم، ربّ النوع عشق و شمشیر! ما شایستگی “شناخت تو” را ازدست داده‌ایم. شناخت تو را از مغز‌های ما برده‌اند، اما “عشق تو ” را، علی‌رغم روزگار، در عمق وجدان خویش، در پس پرده‌های دل خویش، هم‌چنان مشتعل نگاه داشته‌ایم، چگونه تو عاشقان خویش را در خواری رها می‌کنی؟ تو ستمی را بر یک زن یهودی، که در ذِمّه حکومت‌ات می‌زیست، تاب نیاوردی، و اکنون، مسلمانان را در ذمه‌ی یهود ببین. و ببین که بر آنان چه می‌گذرد! ای صاحب آن بازو، که یک ضربه‌اش از عبادت هر دو جهان برتر است، ضربه‌ای دیگر!…”

“… امام علی را باید از دولاشاپلی پرسید که دوازده سال است شب و روز درباره او میاندیشد و نهج‌البلاغه‌اش را بزبان خود تدوین کرده و افکار و حالات و زندگی و رنجها و دردها و گرفتاریهایش را در این کوفه پلید پردشمن پست می‌داند و می‌داند که این «خونریز خشمگین صحنه پیکار» چه شد که «سوخته خاموش خلوت محراب» شد ؟ این شیر خدا در این نخلستان خاموش چرا تنها مینالد ؟ چرا سر در حلقوم چاه برده است ؟ دردش چیست ؟ نه از آن عربی که تولیت حرم او را دارد و هر روز ضریحش را گردگیری می‌کند و آب و جارو و گلاب و فرش و پرده و نذر و نذور و شمع و مُهر و تسبیح و…”

“… آن انسان شگفتی که سینه‌اش انبوه فشرده‌ای از آگاهی‌ها است و اندیشه‌اش به راه‌های آسمان آشناتر است از راه‌های زمین او است که ناگهان از بستر نرمِ خانه، نیمه‌های شب می‌گریزد و سینه‌اش خفقان می‌گیرد و به نخلستان‌های حومه‌ی شهر پناه می‌برد و در دل شب، از درد و حیرت و هراس در برابر ملکوت، عظمت وجود و جمال و جاذبه‌ی خدا و حقارت و نیاز خویش، ناله برمی‌دارد و از هوش می‌رود…”

********

شخصیت حضرت علی(ع) از نگاه شهید مطهری
فیلسوف شهیر و حکیم فرزانه، علامه شهید مطهری(ره) کتابی دارد به نام “جاذبه و دافعه علی(ع) “ این کتاب مشتمل است بر یک مقدمه و دو بخش، در مقدمه، کلیاتی درباره جذب و دفع به طور عموم و جاذبه و دافعه انسان هابه طور خصوص بحث شده است. در بخش اول جاذبه علی(ع) که همواره دل هایی را به سوی خود کشیده و می کشد و فلسفه آن و فایده و اثر آن، موضوع بحث قرار گرفته است. در بخش دوم، دافعه نیرومند آن حضرت که چگونه عناصری را به سختی طرد می کرد توضیح و تشریح شده است. استاد شهید در این کتاب ثابت نموده که علی(ع) دو نیرویی بوده است و هرکس که بخواهد در مکتب او پرورش یابد باید دو نیرویی باشد. با این مقدمه کوتاه اینک فرازهایی از دیدگاه آن شهید بزرگوار را پیرامون شناخت وی از شخصیت ملکوتی حضرت علی(ع) به صورت اختصار خواهیم آورد ؛

1. تاثیر علی(ع) بر روی انسان ها: یکی ازجوانب و نواحی وجود این شخصیت عظیم، ناحیه تاثیر او بر روی انسان ها به شکل مثبت یا منفی است و به عبارت دیگر “جاذبه و دافعه” نیرومند اوست که هنوز هم نقش فعال خود را ایفا می نماید.

2. امتیاز اساسی علی(ع:) امتیاز اساسی علی(ع) و سایر مردانی که از پرتو حق روشن بوده اند این است که علاوه بر مشغول داشتن خاطرها، به دل ها و روح ها نور و حرارت و عشق و نشاط و ایمان و استحکام می بخشند.

3. خاصیت و مکتب علی(ع:) در علی(ع) هم خاصیت فیلسوف است و هم خاصیت رهبر انقلابی و هم خاصیت پیر طریقت و هم خاصیتی از نوع خاصیت پیامبران مکتب او هم مکتب عقل و اندیشه است و هم مکتب شور و انقلاب و هم مکتب تسلیم و انضباط و هم مکتب حسن و زیبایی و جذبه و حرکت.

4. بیان اوصاف علی(ع:) پیش از آنکه امام عادل برای دیگران باشد و درباره دیگران به عدل رفتار کند خود شخصا موجودی متعادل و متوازن بود. کمالات انسانیت را باهم جمع کرده بود. هم اندیشه ای عمیق و دور رس داشت و هم عواطفی رقیق و سرشار، کمال جسم و کمال روح را توام داشت. شب هنگام عبادت از ماسوی می برید و روز در متن اجتماع فعالیت می کرد. روزها چشم انسان ها مواسات و از خودگذشتگی های او را می دید و گوش هایشان پند و اندرزها و گفتارهای حکیمانه اش را می شنید و شب چشم ستارگان اشک های عابدانه اش را می دید و به گوش آسمان مناجات های عاشقانه اش را می شنید. هم مفتی بود وهم حکیم، هم عارف بود و هم رهبر اجتماعی، هم زاهد بود و هم سرباز، هم قاضی بود و هم کارگر، هم خطیب بود و هم نویسنده، بالاخره به تمام معنی یک انسان کامل بود با همه زیبایی هایش.

5. علی(ع) شخصیت دو نیرویی: علی(ع) از مردانی است که هم جاذبه دارد و هم دافعه و جاذبه و دافعه او سخت نیرومند است. شاید در تمام قرون و اعصار، جاذبه و دافعه ای به نیرومندی جاذبه و دافعه علی(ع) پیدا نکنیم. دوستانی دارد عجیب، تاریخی، فداکار، با گذشت، از عشق او همچون شعله هایی از خرمنی آتش سوزان و پرفروغ اند جان دادن در راه او را آرمان و افتخار می شمارند ودر دوستی او همه چیز را فراموش کرده اند. از مرگ علی(ع) سالیان، بلکه قرونی گذشت اما این جاذبه همچنان پرتو می افکند و چشم ها را به سوی خویش خیره می سازد. در دوران زندگیش عناصر شریف و نجیب، خداپرستانی فداکار و بی طمع، مردمی با گذشت و مهربان، عادل و خدمتگزار خلق کرد و حول محور وجودش چرخیدند که هرکدام تاریخچه ای آموزنده دارند و پس از مرگش در دوران خلافت معاویه و امویان، جمعیت های زیادی به جرم دوستی او در سخت ترین شکنجه ها قرار گرفتند اما قدمی را در دوستی و عشق علی(ع) کوتاه نیامدند و تا پای جان ایستادند.

6. جاودانه ماندن علی(ع:) علی(ع) اگر رنگ خدا نمی داشت و مردی الهی نمی بود فراموش شده بود. تاریخ بشر قهرمان های بسیار سراغ دارد قهرمان های سخن، قهرمان های علم و فلسفه، قهرمان های قدرت و سلطنت، قهرمان میدان جنگ ولی همه را بشر از یاد برده و یا اصلا نشناخته است اما علی(ع) نه تنها با کشته شدنش نمرد بلکه زنده تر شد خود می گوید: “گردآورندگان دارایی ها در همان حال که زنده اند مرده اند و دانشمندان (علمای ربانی) پایدارند تا روزگار پایدار است جسم های آنها گمشده است اما نقش های آنها بر صفحه دل ها موجود است. ”(1) درباره شخص خودش می فرماید: “فردا روزهای مرا می بینید و خصایص شناخته نشده من برایتان آشکار می گردد و پس از تمام شدن جان من و ایستادن دیگری به جای من مرا خواهید شناخت”

در حقیقت علی(ع) همچون قوانین فطرت است که جاودانه می مانند. او منبع فیاضی است که تمام نمی گردد بلکه روز به روز زیادتر می شود و به قول “جبران خلیل جبران” از شخصیت هایی است که در عصر پیش از عصر خود به دنیا آمده اند.

بعضی از مردم فقط در زمان خودشان رهبرند و بعضی اندکی بعد از زمان خویش نیز رهبرند و به تدریج رهبریشان رو به فراموشی می رود. اما حضرت علی(ع) و معدودی از انسان ها با خصایص بیان شده همیشه هادی و رهبرند.

7. علی(ع) تجسم حقیقت: علی(ع) مقیاس میزانی است برای سنجش فطرت ها و سرشت ها، آن که فطرتی سالم و سرشتی پاک دارد از وی نمی رنجد ولو اینکه شمشیرش بر او فرود آید و آن که فطرتی آلوده دارد به او علاقه مند نگردد ولو اینکه احسانش کند. چون علی(ع) جز تجسم حقیقت چیزی نیست او خود می فرماید: “اگر با این شمشیرم بینی مومن را بزنم که با من دشمن شود هرگز دشمنی نخواهد کرد و اگر همه دنیا را بر سر منافق بریزم که مرا دوست بدارد هرگز مرا دوست نخواهد داشت. زیرا که این سخن بر زبان پیغمبر امی جاری گشته که گفت: “یا علی! مومن تو را دشمن ندارد و منافق تو را دوست نمی دارد. ”

8. سبب دوستی و محبت علی(ع) در د ل ها: فوق العادگی علی(ع) در چیست که عشق ها را برانگیخته و دل ها را به خود شیفته ساخته و رنگ حیات جاودانی گرفته و برای همیشه زنده است؟ چرا دل ها همه خود را با او آشنا می بینند و اصلا او را مرده احساس نمی کنند بلکه زنده می یابند؟ مسلما ملاک دوستی او جسم او نیست زیرا جسم او اکنون در بین ما نیست و ما آن را احساس نکرده ایم، و با محبت علی(ع) از نوع قهرمان دوستی که در همه ملت ها وجود دارد نیست. هم اشتباه است که بگوییم محبت علی(ع) از راه محبت نیست هم اشتباه است که بگوییم محبت علی(ع) از راه محبت فضیلت های اخلاقی و انسانی است و حب علی(ع) حب انسانیت است. درست است علی(ع) مظهر انسان کامل بوده و درست است که انسان نمونه های عالی انسانیت را دوست می دارد اما اگر علی(ع) همه این فضایل انسانی را که داشت می داشت آن حکمت و آن علم، آن فداکاری ها و از خود گذشتگی ها، آن تواضع و فروتنی ، آن ادب، آن مهربانی و عطوفت، آن ضعیف پروری، آن عدالت، آن آزادگی و آزادیخواهی، آن احترام به انسان، آن ایثار، آن شجاعت، آن مروت و مردانگی نسبت به دشمن، آن سخا و جود و کرم و… اگر علی(ع) همه اینها را داشت می داشت اما رنگ الهی نمی داشت مسلما این قدر که امروز عاطفه انگیز و محبت خیز است نبود. علی(ع) از آن نظر محبوب است که پیوند الهی دارد، دل های ما به طور ناخودآگاه در اعماق خویش با حق سرو سر و پیوستگی دارد و چون علی(ع) را آیت بزرگ حق و مظهر صفات حق می یابند به او عشق می ورزند. درحقیقت پشتوانه عشق علی(ع) پیوند جان ها با حضرت حق است که برای همیشه در فطرت ها نهاده شده و چون فطرت ها جاودانی است مهر علی(ع) نیز جاودان است. نقطه های روشن در وجود علی(ع) بسیار زیاد است اما آنچه برای همیشه او را درخشنده و تابان قرار داده ایمان و اخلاص اوست و آن است که به وی جذبه الهی داده است.

9. علی(ع) مردی دشمن ساز و ناراضی ساز: علی(ع) مردی دشمن ساز و ناراضی ساز بود، این یکی دیگر از افتخارات بزرگ اوست. هر آدم هدفدار و مبارز و مخصوصا انقلابی که در پی عملی ساختن هدف های مقدس خویش است مصداق قول خداست که “یجاهدون فی سبیل الله و لا یخافون لومه لائم: در راه خدا می کوشند و از سرزنش، سرزنشگری بیم نمی کنند. ”

اگر شخصیت علی (ع)، امروز تحریف نمی شد و همچنان که بوده ارائه داده می شد، بسیاری از مدعیان دوستیش در ردیف دشمنانش قرار می گرفتند! علی(ع) در راه خدا از کسی ملاحظه نداشت بلکه اگر به کسی عنایت می ورزید و از کسی ملاحظه می کرد به خاطر خدا بود. قهرا این حالت، دشمن ساز است و روح های پر طمع و پر آرزو را رنجیده می کند و به درد می آورد. در میان اصحاب پیغمبر (ص) هیچ کس مانند علی(ع) دوستانی فداکار نداشت، همچنانکه هیچ کس مانند او دشمنانی این چنین جسور و خطرناک نداشت. مردی بود که حتی بعد از مرگ، جنازه اش مورد هجوم دشمنان واقع گشت. او خود از این جریان آگاه بود و آن را پیش بینی می کرد و لذا وصیت کرد که قبرش مخفی باشد و جز فرزندانش دیگران ندانند، تا آنکه حدود یک قرن گذشت و دولت امویان منقرض گشت، خوارج نیز منقرض شدند و یا سخت ناتوان گشتند، کینه ها و کینه توزی ها کم شد و به دست امام صادق (ع) تربت مقدسش اعلان گشت.

10. علی(ع) مظهر جامعیت و انسان کامل: یکی از مظاهر جامعیت و انسان کامل بودن علی(ع) این است که در مقام اثبات و عمل با فرقه های گوناگون و انحرافات مختلف روبرو شده و با همه مبارزه کرده است. گاهی او را در صحنه مبارزه با پول پرست ها و دنیا پرستان متجمل می بینیم، گاهی هم در صحنه مبارزه با سیاست پیشه های ده رو و صدرو، گاهی با مقدس نماهای جاهل و منحرف. لذا وجود مقدس حضرت علی(ع) در دوران خلافتش سه دسته را از خود طرد کرد و با آنان به پیکار برخاست؛ اصحاب جمل که خود آنان را ناکثین نامید و اصحاب صفین که آنها را قاسطین خواند و اصحاب نهروان یعنی خوارج که خود آنها را مارقین می خواند.

11. مبارزه علی(ع) با دو طبقه: سراسر وجود علی (ع)، تاریخ و سیرت علی (ع)، خلق و خوی علی (ع)، رنگ و بوی علی (ع)، سخن و گفتگوی علی(ع) درس و سرمشق و تعلیم و رهبری است. همچنان که جذب های علی(ع) برای ما آمرزنده و درست است، دفع های او نیز چنین است، ما معمولا در زیارت های علی(ع) و سایر اظهار ادب ها مدعی می شویم که ما دوست دوست تو، و دشمن دشمن تو هستیم. تعبیر دیگر این جمله این است که به سوی آن نقطه می رویم که در جو جاذبه تو قرار دارد و تو جذب می کنی و از آن نقاط دوری می گزینم که تو آنها را دفع می کنی.

علی(ع) دو طبقه را سخت دفع کرده است1؛ – منافقان زیرک. -2 زاهدان احمق.

همین دو درس، برای مدعیان تشییع او کافی است که چشم باز کنند و فریب منافقان را نخورند، تیزبین باشند و ظاهربینی را رها نمایند.

************

شیعه علی بودن از نگاه امام موسی صدر

بخشی از سخنرانى امام موسى صدر، در سال ۱۳۴۹ در شهر کاشان : امام موسی صدر در این سخنرانی به شرح صفات انسانی، صفات علی (ع) و ضرورت اتصاف شیعیان به صفات امیرالمومنین (ع) می‌پردازد که بعد از 43 سال هنوزشنیدنی است:ای علی دوست، ‌ای کسی که برای خاطر علی بر سر می‌زنی، به سوگ می‌نشینی، ‌ای کسی که برای علی جمع می‌شوی و چراغ روشن می‌کنی، ‌ای کسی که برای علی اشک می‌ریزی، ‌ای کسی که با شنیدن منقبت علی دل‌ات شاد می‌شود، بشنو و بترس و بلرز از این حرف.

علی را اگر امروز دنیا بخواهد بشناسد چطور می‌شناسد؟ دو راه دارد که دنیای امروز علی را بشناسد. یک راه از تاریخ می‌رود و کتاب‌ها را می‌بیند و علی را از راه تاریخ می‌شناسد. یک راه دیگر هم امروز برای شناختن علی هست. اگر آمدند و گفتند علی را چطور می‌شود شناخت، می‌گویند می‌رویم از پیروان‌اش می‌شناسیم.

فرض کنیم یک نفر می‌خواهد علی را بشناسد. می‌خواهد پیروان علی، مأمومین علی، دنباله‌روهای علی، شیعیان علی را بشناسد، تا علی را بشناسد. چه می‌بیند؟ آیا علم را می‌بیند؟ آیا تقوا می‌بیند؟ آیا علاقه به یتیمی که در علی بود می‌بیند؟ آیا خدمت به مردم می‌بیند که در علی می‌دید؟ آیا شجاعت و صراحتی می‌بیند که در علی می‌دید؟ بهوش باش، چگونه می‌خواهی علی را بشناسی…؟ … چرا  سفیه باشیم؟ چرا بی سواد باشیم؟ درست است ما ننگ علی باشیم؟…حضرت صادق مى‌گوید. شخصى از حضرت صادق‏ (ع) مى ‏پرسد که ما نام شما را بر اولاد خود مى‏‌گذاریم، آیا این به کمک ما مى ‏آید. حضرت مى‏ فرماید: بله و هَل الدّین الَّا الحُبُّ آیا دین جز دوستى چیزى هست؟ بعد براى اینکه اشتباه نشود مى ‏گوید: قُل اِن کُنتُم تُحِبُّونَ اللّه فَاتّبِعُونى یُحبِبکُمُ اللّه. ۳۱: ۳) کسى که خدا را دوست دارد پیر و پیغمبر خداست. بنابراین، ایمان على و کمال ایمانش موجب مى ‏شود که جزو دین شود و پیامبرص بفرماید: لا اَسئَلُکُم عَلَیهِ اَجراً اِلَّا المَوَدَةَ فِى القُربى. (۲۳: ۴۲)

آن ایمانش است. على چون ایمان کامل است، واکنشهاى متفاوتى در مقابل دنیا دارد. ‌گاه به نظر مى ‏رسد که براى دنیا حرص مى‏ زند و دنبال خلافت مى‏ رود. گاهى هم مى ‏گوید اى دنیا غُرّى غَیرى. برو دور شو، من طلاقت دادم. براى چه؟ براى اینکه على‏ (ع) دنیا را فقط براى اقامه حق و ابطال باطل مى ‏خواهد. اگر در دنیا حقى اجرا نشود یا از باطلى جلوگیرى نشود، به درد على‏ع نمى‏ خورد. پس دنیا را براى خدا مى‏خواهد.علی شجاعت‌اش براى خداست و به امر خداست و به اتکاى خداست و ترسش در مقابل خداست. از فقر نمى‏ ترسد. اعتماد به خدا دارد. کریم است.

امساکش هم براى این است که نمى‏ خواهد مال مسلمان را بگیرد و به برادرش بدهد. طلب دنیایش براى اقامه حق و ابطال باطل است. وقتى هم که این هدف حاصل نشود، همه‏ چیز دنیا را‌‌‌‌ رها مى ‏کند. در این راه به ابوذر مى‏ گوید: یا اَباذَرَ لا یُؤنِسَنَّکَ الَّا الحَقّ وَ لا یُوحِشَنَّکَ اِلَّا الباطِلُ. به همین دلیل در تمام زندگى على‏ (ع) یک هماهنگى کامل دیده مى ‏شود: وَ لَو کانَ مِن عِندِ غَیرِ اللّه لَوَجَدُوا فیهِ اِختِلافاً کَثیراً (۸۲: ۴) على‏ (ع) با ایمانش بازى نمى ‏کرد. در بازارش همانى بود که در خانه، در خانه‌اش همانى بود که در جنگ و در جنگ اش همانى بود که در مسجد مشاهده مى‏شد. یک ذات بود. این‌جا و آن‌جا نمى‌شناخت. در تمام دنیاى خدا، على‏ (ع) ولىّ خدا بود. در همه جا در مقابل خویش و بیگانه یکنواخت بود. قضیه‌ی عقیل را خواندیم. ملاحظه فرمودید که برای‌اش برادر و خویش و بیگانه فرقى نمى‏کند.

آن‌جا که رضاى خداست، همه چیز هست؛ و آن‌جا که نیست، هیچ چیز نیست. در روز مرگ اش و روز خلافت اش، حرف‌هایش یکى است.خطبه‌ی على در روز خلافت‌اش، آن روز که دنیا با تمام زیبایی‌های‌اش به على رو مى ‏کند، مانند روزى است که مى ‏خواهد بمیرد. براى این‌که دنیا براى او رسالت است، امانت است، دنیا براى على‏ (ع) وسیله کار است. در حال غضب و آرامش هم یکنواخت است.ما مى‏ گوییم على‏ (ع) امام ماست. امام یعنى چه؟ امام یعنى پیشوا. نماز جماعت خوانده ‏اید. نماز جماعت که مى ‏خوانند، امام وقتى که مى ‏گوید: اللّه اکبر، مأموم هم مى ‏گوید: اللّه اکبر. رکوع که مى ‏کند، مأمومین رکوع مى ‏کنند.

یعنى پیروى کردن. ولایت ما از على‏ (ع) هم به همین معناست.خوب، على امام ماست. على‏ (ع) چگونه بود؟ اینکه گفتیم قطره‏اى از مظهر شخصیت على‏ (ع) بود که به زبان بنده در این مکان مقدس جارى شد. آیا تاکنون امام را دیده‏اید که در قیام باشد و مأمومین او در حال سجود؟ و یا امام در سجود باشد و مأمومین ایستاده باشند؟ آیا مى ‏گویى این آقا امام این‌ها ست، مى‏ گویى یا نمى‏ گویى؟ البته نمى ‏گویى. این مسخره است. باید بررسى کنیم که ما چگونه مأمومین این امام ایم؟ على‏ (ع) شجاع؛ ما ترسو! على‏ (ع) کریم؛ ما بخیل! على‏ (ع) خوش‏ اخلاق؛ ما بد اخلاق! على توانا؛ ما ترسو و طماع! على‏ (ع) صادق و الى آخر.معناى امامت چیست؟

على‏ (ع)، ‌‌همان طور که گفتیم، سرّ کمال‌اش ایمان اش است. راهى است که براى ما هم باز است. این راهى است که على رفت. بفرمایید شما هم بروید. على صد درجه‏‌اش را رفت و آن شد، تو یک درجه‏‌اش را برو و یک صدم على بشو. راه باز است. براى همه. باز نیست؟ ما کمال على را در ایمان‌اش مى ‏دانیم. با ایمان به خدا و ازدیاد این ایمان، مى ‏توانیم راه على را برویم. اما ما چه کرده ‏ایم؟ ما که شیعه على هستیم و باید از او پیروى کنیم، چه کرده‏‌ایم؟ بعضی‌هایمان، نمى‌گویم همه‌ی ‏مان، صادقانه پیروى نکرده ‏ایم. خوب، حالا که نکردیم چه از دست‌مان رفته است؟ عزت و شرافت و هدایت و نجابتى که باید براى شیعه‌ی على‏ (ع) باشد، مهجور مانده است. حرفى ندارم؛ ولى مصیبت کجاست؟

اى على‏ دوست! اى کسى که براى خاطر على‏ (ع) بر سر مى ‏زنى! به سوگ مى‏ نشینى! اى کسى که براى على جمع مى ‏شوى و چراغ روشن مى ‏کنى! اى کسى که براى على اشک مى ‏ریزى! اى کسى که با شنیدن منقبت على‏ (ع) دل‌ات شاد مى‏شود! بشنو و بترس و بلرز از این حرف!على‏ (ع) را اگر امروز دنیا بخواهد بشناسد چطور مى ‏شناسد؟ دو راه دارد که دنیاى امروز على‏ (ع) را بشناسد. یک راه از تاریخ مى‏ رود و کتاب‌ها را مى‏بیند و على‏ (ع) را از راه تاریخ مى‏شناسد. یک راه دیگر هم امروز براى شناختن على‏ (ع) هست. اگر آمدند و گفتند على‏ (ع) را چطور مى‏شود شناخت، مى‏گویند مى‏رویم از پیروان‌اش مى‏شناسیم. فرض کنیم یک نفر مى‏خواهد على‏ (ع) را بشناسد. مى ‏خواهد پیروان على‏ (ع)، مأمومین على‏ (ع)، دنباله ‏روهاى على‏ (ع)، شیعیان على‏ (ع) را بشناسد؛ تا على را بشناسد. چه مى‏بیند؟ آیا علم مى بیند؟ آیا تقوا مى‏بیند؟ آیا علاقه به یتیمى که در على‏ (ع) بود مى‏بیند؟ آیا خدمت به مردم مى‏ بیند که در على‏ (ع) مى‏دید؟ آیا شجاعت و صراحتى مى‏بیند که در على‏ (ع) مى‏دید؟ بهوش باش، چگونه مى‏ خواهى على را بشناسانى!ی

یکی از دوستان ما می‌گفت: علی سه تا مصیبت داشت؛ مصیبت اول مصیبت‌اش در شخص خود اش؛ کسانی حق او را غصب کردند، او را اذیت کردند؛ کشتند او را. این مصیبت چند سال طول کشید؟ ۳۰ سال؛ ۴۰ سال؛ ۵۰ سال . مصیبت دوم: مصیبت اش در اولاد اش؛ امت با اولاد علی بد رفتار کردند؛ کشتند؛ فراراندند؛ اسیر کردند؛ هر کار خواستند، کردند؛ اما این هم چند سال طول کشید؟ولی…درست است ما ننگ دامن علی شویم امروز؟درست است ما بی‌سواد باشیم؟درست است ما کثیف باشیم؟درست است ما بداخلاق باشیم؟درست است ما در معامله غش داشته باشیم؟درست است ما در معامله باطل بگوییم؟درست است جامعه‌ی ما از همه‌ی جامعه‌های دنیا عقب‌تر باشد؟

منابع:

تالار گفتمان شریعتی

پایگاه اطلاع رسانی شهید مطهری

پایگاه اطلاع رسانی امام موسی صدر

درpdfهای ذیل کتاب های مربوط به حضرت زهراسلام الله علیهاالسلام معرفی می شود: